Groningse model

Over Groningse schaatsen is weinig bekend. Ze zijn vrij zeldzaam en werden doorgaans door smeden gemaakt die geen smidsmerk in de ijzers aanbrachten. Eigenlijk is het helemaal niet zeker of het wel om een in de provincie Groningen ontstaan model gaat. Verzamelaars noemen het model 'Gronings' omdat er in Groningen relatief veel van zijn gevonden.
De Groningse schaatsen hebben veel weg van het Friese model. Er is echter een belangrijk verschil, namelijk dat de draad van het hout in de hals doorloopt. De voetstapels voor Friese schaatsen werden 'op hun kant' uit planken gezaagd; Groningse schaatsen werden 'gestrekt' gezaagd. De kromming van de hals werd na het zagen aangebracht door het hout te verbuigen. Waarschijnlijk werd dat op dezelfde manier gedaan als bij de gangen van een houten schip, namelijk met behulp van water en vuur.
Alle Groningse schaatsen hebben een zogeheten 'korte hak'. Dat wil zeggen dat het schaatsijzer niet tot het einde van de voetstapel doorloopt.


groningse schaatsen
Afb. 1: Groningse model, 3e kwart 19e eeuw.

De foto laat zien dat Groningse schaatsen slank zijn en een zekere elegantie hebben. Detail 1 is een poging om in close-up te laten zien hoe de draad van het hout de kromming van de hals volgt. De punt lag dus na het zagen plat naar voren en werd door nat maken en verwarmen in de juiste vorm gebracht.

Fabricaat: onbekend.
Merk: geen.
Technische gegevens: totale lengte: 42 cm; hoogte boven ijs: 2,8 cm; voetstapel: 29 cm lang x 5,5 cm breed; schaatsijzer: 11 mm hoog, 3 mm dik; gewicht: 220 g.


groningse schaatsen
Afb. 2: Groningse model, 4e kwart 19e eeuw.

Nog een exemplaar van een Groningse schaats, nu met een messing eikeltje op de punt.

Fabricaat: onbekend.
Merk: geen.
Technische gegevens: totale lengte: 44 cm; hoogte boven ijs: 3,6 cm; voetstapel: 30 cm schoenlengte x 5,5 cm breed; schaatsijzer: 13 mm hoog, 3 mm dik; gewicht: 245 g inclusief montuur.