Schaatsen van het Ouderkerkse model

Het Ouderkerkse model dankt zijn naam aan het smedengeslacht Spoormaker, waarvan drie generaties in de periode van circa 1800-1910 een smederij exploiteerden in Ouderkerk aan den IJssel in de Zuid-Hollandse Krimpenerwaard. Schaatsen moeten voor deze smeden een belangrijk product zijn geweest, want al midden-1800 werd er landelijk geadverteerd met Ouwerkerkse Schaatsen. De hier getoonde schaatsen zijn van rond 1900 en dragen het merk van de laatste smid: Gerrit Spoormaker. Lokaal werden deze schaatsen liefkozend wel aangeduid als spoormakertjes.


ouderkerkse model 1
Afb.1: Spoormakertjes, rond 1900.

De schaatsen zien er eenvoudig uit. Bijzonder is echter dat ze zijn voorzien van doorlopende schaatsijzers. Waarschijnlijk was Spoormaker de eerste of althans een van de eerste smeden die deze innovatie toepasten. In het boek Schaatsenrijden (1888) duidt mr. J. van Buttingha Wichers ze expliciet aan als Hollandsch-Friesche doorlopers. Ze lijken echter in geen enkel opzicht op Friese schaatsen uit die tijd. Ze hebben een zeer korte hals, de boeg rijst steil op en ze zijn in alle opzichten aan de zware kant. Het schaatshout heeft drie sleuven voor het doorvoeren van riempjes om de schaatsen met behulp van linten of veters onder te binden. Deze manier van onderbinden is typisch Zuid-Hollands en verraadt vrijwel zonder vergissingen waar de schaatsen werden gebruikt.

Fabricaat: G. Spoormaker, Ouderkerk a/d IJssel.
Merk: zie detail 1.
Technische gegevens: totale lengte: 36 cm; hoogte boven ijs: 3,6 cm; voetstapel: 26 cm lang, 5 cm breed; schaatsijzer: 16 mm hoog, 3 mm dik; gewicht: 230 g.


Hieronder worden nog een paar variaties van het Ouderkerkse model getoond. Het paar met een krulletje aan de achterkant is vanzelfsprekend een hebbedingetje voor de ware verzamelaar.

ouderkerkse model 2
Afb.2: Ouderkerkse model

Fabricaat: onbekend>
Merk: geen.
Technische gegevens: niet beschikbaar.

ouderkerkse model 3
Afb.3: Ouderkerkse model

Fabricaat: onbekend.
Merk: geen.